رمز نامه شیخ عطار نیشابوری در خلق اثر مینیاتور مرصع به عنوان سواد برتر
نگرشی نو در سبک مینیاتور مرصع
مینیاتور مرصع:
هنر مینیاتور و خصوصا سبک مینیاتور مرصع از معدود هنرهایی است که میتوان یک کتاب را در بتن نقاشی با تصویر سازی و مرصع سازی جای داد، تنها باید بدانیم که چگونه و چه طور باید جواهرات و سنگها را در دل اثر جایگذاری کرد.
به عنوان مثال درنقاشی سماع پرندگان جای گذاری نگین و الماس های نمادین در چشم های بعضی پرندگان و همچنون پرهای طاووس نشان از قدرتی نهفته در درون آنها دارد که علاوه بر زیبایی باعث میشود که رمزی را ازداستانمان در تابلو بگشاید.
طلاکوب و زر اندود کردن نیز در بسیاری از آثار علاوه بر جلوه گری حرف هایی برای گفتن در نقاشی ها خواهد داشت.
هنرمندان رشته مینیاتور همواره در طول تاریخ از تاریکی ها به دور بودند و به سمت نور و روشنایی می رفتند بدین معنی که استفاده از طلاو نقره و زراندود کردن تابلوهای مینیاتور در زمان های گذشته بسیار رایج بوده و این امر باعث ملکوتی شدن تابلو می شده است. از آنجا که در تابلو های مینیاتور سایه وجود ندارد و دارای حجم و یا بعد نیست تصاویر غرق در نور هستند.
هدف از استفاده کردن جواهر در هنرهای سنتی من جمله هنر مینیاتور سازی مرصع یا( نگارگری) درخشش بیشتر و استفاده از نور مجازی در تابلوهای مینیاتور است که در بسیاری از مواقع با ترکیب طلاو نقره نیز همراه می باشد و باعث مجلل شدن کار می شود.
در دوران معاصر نقش جواهر در آثار مینیاتورسازی و شکل گیری تصاویر، فرآیند هدفمند آفرینش بصری است.
طلا و نقره و جواهرات آوایی دل انگیز و روح پرور در هنر خیال پردازی رو به معنا را به وجود می آورد و از نظر فلسفی ارتعاشات بسیار مثبت در روزنه دید مخاطبین ایجاد می کند و به نوعی است که روان انسان ها را آرامش می دهد.
مثال:خواص جواهر یاقوت سرخ این است که در برابر پرتو ایکس موج های کوتاه و بلند مقاومت از خود نشان می دهد و قلب را از عشق لبریز می کند و پرورش نیروهای معنوی را باعث می شود و خوف و ترس را از بین می برد و جواهری همانند الماس نیز عشق و محبت را در درون می پروراند و غم و اندوه را خارج می کند.زمرد نیزباعث دور کردن اضطراب و تشویش می شود و همچنین غم و غصه را از افکار آدمی دور می گرداند.
طلا و نقره و دیگر جواهرات هر کدام به نوعی دارای خواصی می باشندنقش جواهرات و استفاده کردن در اثر هنری هر کدام جایگاه خاص و ویژه ای دارد که در این زمان کوتاه به تشریح همه آنها مجال نیست .

شیخ عطار نیشابوری
در خلق اثر مینیاتور سماع پرندگان
رمزنامه مرغ زرین
مینیاتور سماع پرندگان
بیان تصویری رمزنامه شیخ عطار نیشابوری
رمزنامه شیخ عطار نیشابوری به سوی سیمرغ
شیخ فریدالدین عطار ، عارف و شاعر قرن ششم ، نیشابور، یک شاعر رمزگرا(سمبولیست ) است .
شیخ عطار می خواهد برای سالکان راه حق، روش راهروی در طریقت عرفان را بیاموزد و برای این کار رمز نامه ی منطق الطیر را می نویسد و اصلی ترین نظر خود را بر حکایت منصور حلاج اختصاص می دهد و می خواهد بگوید در نهایت سیر معنوی عارف به جایی می رسد که می بیند همه هستی اوست و جز او نیست
بیان تصویری نقش هدهد
عطار در رمزنامه منطق الطیر خود
برای این کار مرغان عالم را در مجمعی فراهم می آورد و می گوید هدهد رهبری آنان را به عهده می گیرد تا
مرغان را به سوی سیمرغ ببرد
در اثر مینیاتور سماع پرندگان در قسمت حاشیه تابلو، هدهدنقش رهبریت را دارد تا مرغان را به سوی
سی مرغ ببرد
آنچه برای بیننده تصویر بسیار مهم است سر آغاز این داستان است که هدهد رهبر را شاعر خوش آمد
می گوید
مرحبا ای هدهد هادی شده در حقیقت پیک هر وادی شده

به سوی سیمرغ
در این سفر به سوی سی مرغ حرکت می کنند و در این مسیر بی پایان هزاران هزار مرغان در کوه ها و دریاها و صحراها جان می بازند و در نهایت” سی” مرغ به حضرت سیمرغ می رسند و چون به او می نگرند خود را می بینند و چون به خود می نگرند او را می بینند
چون سوی سیمرغ کردندی نگاه بود خود آن سیمرغ این آن جایگاه
ور به سوی خویش کردندی نظر بود این سی مرغ ایشان آن دگر

دوازده مرغ الهی
آنگاه دوازده مرغ را به صحنه می آورد و از آنان می خواهد تا ریاضتی خاص در پیش گیرند و به
جامه ی پیامبری از پیروان خدا آراسته گردند.
به شرح زیر
موسیچه(یاهو، یا کریم)= موسی، طوطی= ابراهیم خلیل،
کبک= صالح، باز= صدرعالم، حضرت رسوال اکرم(ص)
دراج =عیسی، عندلیب= داوود، طاووس=آدم، تذرو=یوسف، قمری= ذوالفنون، فاخته= خضر
چرخ= ذوالقرنین و سرانجام مرغ دوازدهم یعنی مرغ زرین
که در طبیعت نیست و غایب است و نظیر پیامبری نیز نیست
و باید عالم را سوزاند تا خدا بماند والسلام
چون شوی در کار حق مرغی تمام
تو نمانی حق بماند والسلام